Optymalizacja zapylania przez pszczoły miodne

2024-05-20

Optymalizacja zapylania przez pszczoły miodne

Zapylanie roślin przez owady jest niewątpliwie jednym z kluczowych sposobów na zachowanie bioróżnorodności, która jest jednym z głównych pojęć tworzących podstawy ekologii i polityki ochrony przyrody. Pszczoły są najbardziej wartościowymi ekonomicznie i najefektywniejszymi zapylaczami. Co więcej, zapylanie ma największy wpływ na plony w rolnictwie na całym świecie, znacznie przewyższając wszelkie inne praktyki zarządzania.

Uprawy zależne od zapylania są pięciokrotnie cenniejsze niż te, które nie wymagają zapylania. Szacuje się, że wartość rocznego wkładu zapylania przez zwierzęta (w głównej mierze owady zapylające) w produkcję rolną w UE wynosi co najmniej 5 mld EUR. Przyczyniają się one do wzrostu liczby zdrowych nasion i owoców, jak również zwiększenia jakości plonów. Ponadto korzyści, jakie przynoszą nam pszczoły i inne drobne zapylacze, wykraczają poza wpływ na produkcję pożywienia, dostarczając także składników do produkcji leków, biopaliw czy materiałów budowlanych.

Niestety, nowoczesne rolnictwo i inne gałęzie przemysłu stworzyły w ostatnich dziesięcioleciach znaczące czynniki stresogenne, które wpływają na zdrowie pszczół i innych zapylaczy, m.in. duże monokultury czy niewłaściwe lub nadmierne stosowanie środków chemicznych, prowadzące niekiedy nawet do zatrucia pszczół. Intensywne praktyki rolnicze są jedną z głównych przyczyn spadku różnorodności biologicznej i populacji zapylaczy. Ponieważ rola pszczół w przyrodzie jest niezwykle istotna i kluczowa dla wielu ekosystemów, w ramach działań proekologicznych powinniśmy jako ludzkość starać się przeciwdziałać zmniejszaniu się populacji pszczół.

W ramach projektu DEMETER, dotyczącego transformacji cyfrowej sektora rolno- spożywczego, PCSS we współpracy z WODR i firmą IDEATRONIK zrealizowało pilotaż dotyczący optymalizacji zapylania przez pszczoły miodne. Głównym wyzwaniem podejmowanym w ramach tego projektu pilotażowego była ochrona pszczół miodnych w celu zapewnienia optymalnych usług zapylania dla produkcji roślinnej. Główne cele tego projektu pilotażowego to: poprawa zdalnego monitorowania pasiek, z wykorzystaniem czujników do monitorowania uli, oraz wspieranie współpracy między rolnikami i pszczelarzami. W ramach projektu powstał prototyp usługi umożliwiającej wymianę danych pomiędzy systemami zarządzania pasiekami i systemami zarządzania gospodarstwami, zintegrowany z systemami ControlBee i eDWIN WG. Wspiera on poszukiwanie pożytków pszczelich i usług zapylania rolniczych upraw owadopylnych, a także ostrzeganie pszczelarzy o konieczności wykonania zabiegu chemicznego ochrony roślin w okolicy pasieki.

Prace te są początkiem planowanych działań mających na celu ochronę zapylaczy. Kolejnym krokiem będzie wdrożenie rozwiązania w ramach krajowej platformy doradztwa rolniczego eDWIN i rozwój z uwzględnieniem przeskalowania do poziomu ogólnodostępnej e-usługi.