12 września 2024 r. zostało podpisane porozumienie pomiędzy Uniwersytetem im. A. Mickiewicza w Poznaniu oraz Poznańskim Centrum Superkomputerowo-Sieciowym dla przedsięwzięcia pn. Utworzenie Konsorcjum Technologii Kwantowych w dziedzinie Kwantowych Obliczeń, Uczenia Maszynowego i Symulacji, którego podstawowym celem będzie wypracowanie wspólnych ram programowych i organizacyjnych dla podnoszenia kompetencji, a także upowszechnianie osiągnięć w rozwoju technologii kwantowych i ich zastosowań.
Od kilku lat obserwujemy intensywny wyścig w rozwoju technologii kwantowych, za którym stoją najsilniejsze światowe gospodarki. Trend ten zwiastuje nadchodzącą głęboką przemianę w nauce i gospodarce w ujęciu globalnym. Technologie kwantowe zrewolucjonizują przetwarzanie danych, symulacje, komunikację, sensorykę, metrologię czy precyzyjne pozycjonowanie i nawigację. Przewiduje się, że kulminacja rozwoju technologii kwantowych nastąpi do roku 2030.
Polska nauka i gospodarka potrzebują pilnie zsynchronizować swoje działania w zakresie rozwoju technologii kwantowych i ich zastosowań, a przede wszystkim budowy infrastruktury i rozwoju kompetencji. Jest to konieczne dla utrzymania się w gronie liderów w kluczowych dla Polski obszarach dziedzinowych i zapobiegania powstawania luk kompetencyjnych. Chcemy przyjąć podejście polegające na rozwoju kompetencji przez działanie i współpracę w celu uwzględnienia technologii kwantowych jednocześnie na wielu płaszczyznach rozwoju gospodarki, zdolności, bezpieczeństwa, standaryzacji itp.
Dotychczasowa współpraca Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Poznańskiego Centrum Superkomputerowo-Sieciowego, na podobnych zasadach i przy współpracy innych uczelni i instytutów badawczych, otworzyła już takie możliwości na polu humanistyki cyfrowej czy w naukach o mózgu.
– W odniesieniu do zastosowań technologii kwantowych, należy przygotować polskich przedsiębiorców na wykorzystanie kompetencji absolwentów polskich uczelni i jednocześnie dać im możliwość inkubacji produktów ukierunkowanych na szerszy rynek, a tym samym budowania kultury kreowania liderów technologii przełomowych w gospodarce. Zapewnienie na poziomie krajowym przenikania się technologii kwantowych z innymi technologiami przełomowymi, pozwala przyspieszać potencjalne zastosowania również z zakresie bezpieczeństwa Polski. Przykłady obejmują gromadzenie danych z czujników kwantowych, pomiar czasu, pozycjonowanie i nawigację niezależne od globalnych systemów satelitarnych – wyjaśnił dr inż. Cezary Mazurek, Pełnomocnik Dyrektora IChB PAN DS. PCSS.
– Umowa z PCSS ma być dla nas okazją do wykorzystania komputerów kwantowych, ale również do prezentacji naszych osiągnięć, czyli kierunku informatyka kwantowa, którego celem jest zdobywanie kompetencji kwantowych, mamy też doskonałe grupy badawcze, które mogą przyczynić się do rozwoju, a także komercjalizacji, czyli spin-offów. Te wszystkie elementy z wiodącym ośrodkiem obliczeń kwantowych w Polsce, stwarzają dla nas ogromną szansę rozwoju – mówił prof. Michał Banaszak, prorektor UAM ds. cyfryzacji i współpracy z gospodarką.
W ramach podpisanego przez UAM i PCSS Porozumienia realizowane będą takie działania jak: kształcenie i rozwój umiejętności w zakresie kwantowych obliczeń, uczenia maszynowego i symulacji, szkolenia, warsztaty oraz możliwość networkingu ze specjalistami i ekspertami z branży, prace B+R, współpraca z innymi jednostkami naukowymi, współpraca z otoczeniem gospodarczym, a także powołanie spółek typu spin-off. Konsorcjum będzie miało charakter otwarty.
– Jednym z najbardziej krytycznych zasobów w dążeniu do pozycji lidera w rewolucji kwantowej są właśnie kompetencje, które będą decydującym czynnikiem dla rozwoju w tej dziedzinie – mówi prof. Karol Bartkiewicz z Wydziału Fizyki UAM. I dodaje: – W 2023 roku włączono kwalifikacje „Programowanie komputerów kwantowych” do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji, co stwarza szansę na pokrycie rosnącego zapotrzebowania na wysoko specjalizowanych ekspertów w tej dziedzinie. W tym samym roku uruchomiono na UAM kierunek Informatyka Kwantowa, interdyscyplinarny kierunek studiów, łączący w sobie obszary wiedzy z zakresu fizyki i informatyki. Studia te kształcą specjalistów posiadających kompetencje programistyczne i pogłębioną wiedzę w zakresie dziedzin fizyki przygotowanych do wdrażania i rozwijania technologii kwantowych.
W roku akademickim 2023/2024 uruchomiono na UAM kierunek Informatyka Kwantowa, interdyscyplinarny kierunek studiów, łączący w sobie obszary wiedzy z zakresu fizyki i informatyki. Studia te kształcą specjalistów w zakresie wdrażania technologii kwantowych w przemyśle związanym z technologiami informatycznymi, a także pracowników badawczych w podstawowych dziedzinach fizyki.
